Wat kost een AZC écht? De verborgen rekening voor gemeenten

Dit overzicht is gebaseerd op officiële bronnen en bedoeld om inzicht te geven in de financiële gevolgen voor een gemeente wanneer het COA een opvang locatie exploiteert.

De boodschap is helder: het gaat hier niet om eenmalige opstartkosten, maar om jaarlijks terugkerende lasten die op de schouders van de gemeente – en dus haar inwoners – terechtkomen.

Het COA betaalt niet alles

De gemeentelijke kostenposten

1. Uitvoeringskosten en administratie

Iedere bewoner moet worden ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP). Hiervoor bestaat een normvergoeding via het zogeheten POO-budget van €48 per persoon per maand, maar dekkend is dit niet (Bron: Rijksoverheid, financiële Q&A gemeenten mei 2025).
€158.400 per jaar

2. Onderwijs voor kinderen

Volgens COA-cijfers is gemiddeld 30–35% van de bewoners minderjarig. Gemeenten moeten schoolplekken realiseren, taalondersteuning regelen en vaak vervoer betalen. De VNG geeft aan dat dit een forse extra druk legt op scholen (Bron: VNG-handreiking Onderwijs asielzoekerskinderen).
€720.000 per jaar

3. Jeugdhulp en AMV-zorg

Ongeveer 15% van de kinderen vraagt om specialistische jeugdzorg. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt volledig bij gemeenten. De VNG waarschuwt al jaren dat de middelen hiervoor tekortschieten (Bron: VNG-publicatie jeugdhulp asielzoekerskinderen).
€225.000 per jaar

4. Wmo en maatschappelijke ondersteuning

Statushouders en kwetsbare bewoners doen beroep op Wmo-voorzieningen, schuldhulp en maatschappelijke begeleiding. VluchtelingenWerk en VNG constateren dat de verschillen tussen gemeenten groot zijn, maar dat de kosten vrijwel altijd oplopen (Bron: Vluchtelingenwerk.nl, VNG-handreiking Wmo en asielopvang).
€100.000 per jaar

5. Gezondheidszorg en GGD

Vaccinaties, gezondheidschecks en infectiepreventie vallen grotendeels onder gemeentelijke GGD-taken (Bron: Rijksoverheid, GGD-inzet bij opvanglocaties).
€27.500 per jaar

6. Openbare orde en veiligheid

Uit cijfers van VNG en Binnenlands Bestuur blijkt dat gemeenten structureel extra inzet moeten leveren op politie, BOA’s en handhaving rond opvanglocaties (Bron: Binnenlands Bestuur, diverse artikelen).
€100.000 per jaar

7. Afval, riool en nutsvoorzieningen

Meer bewoners betekent meer afvalinzameling, rioollast en gebruik van voorzieningen. Dit wordt regelmatig genoemd in VNG-kostenopgaven (Bron: VNG-handreiking gemeentelijke lasten opvang).
€13.750 per jaar

8. Vervoer

Voor een deel van de kinderen en statushouders betaalt de gemeente vervoer naar school of afspraken. Dit is bevestigd in Kamerstukken en beleidsantwoorden van de Rijksoverheid (Bron: Officiële bekendmakingen, Tweede Kamer).
€45.000 per jaar

De jaarlijkse eindafrekening

Alles bij elkaar komt dit voor een locatie met 275 asielzoekers neer op een gemeentelijke restlast van bijna €1,4 miljoen per jaar. En dit is een conservatieve inschatting.

Belangrijk: dit bedrag komt bovenop eventuele eenmalige kosten voor locatie-aanpassingen, vergunningen en ruimtelijke ordening. De hier genoemde lasten zijn structureel en herhalen zich elk jaar.

Beperkte vergoeding vanuit het Rijk

Hoewel er normbedragen en vergoedingen bestaan, zoals het eerdergenoemde POO-budget van €48 per persoon per maand (Bron: Rijksoverheid, financiële Q&A gemeenten mei 2025), zijn die bij lange na niet kostendekkend. Vooral bij de grootste posten – onderwijs, jeugdhulp en Wmo – blijven gemeenten structureel met tekorten achter.

---

Conclusie: een zware en terugkerende last

De komst van een AZC wordt vaak gepresenteerd alsof het COA alle kosten dekt. De werkelijkheid is anders: gemeenten draaien jaarlijks op voor miljoenen aan extra uitgaven. Voor Noordwijk zou dat – conservatief berekend – €1,4 miljoen per jaar betekenen.

Het gaat hier dus niet om een eenmalige investering, maar om een blijvende, terugkerende kostenpost die diepe sporen trekt in de gemeentelijke begroting.

Dit zijn geen uit de lucht gegrepen bedragen, wij hebben deze kostenraming opgesteld door informatie te halen uit officiële bronnen. Hieronder nogmaals de bronnen die per onderdeel in het artikel genoemd worden:

• NOS – Nieuwsbericht over gemeentelijke kosten bij huisvesting statushouders.
• Rijksoverheid – Financiële Q&A gemeenten opvang asielzoekers (mei 2025).
• COA – Cijfers en toelichting opvang en onderwijs minderjarige asielzoekers.
• VNG – Handreiking Onderwijs asielzoekerskinderen.
• VNG – Toelichting jeugdhulp en AMV-zorg.
• VluchtelingenWerk Nederland – Kosten en uitvoering gemeentelijke ondersteuning statushouders.
• Rijksoverheid – GGD-taken bij opvanglocaties en gezondheidszorg asielzoekers.
• Binnenlands Bestuur – Artikelen over extra inzet politie en handhaving bij AZC’s.
• VNG – Handreiking gemeentelijke lasten bij opvanglocaties.
• Officiële bekendmakingen Tweede Kamer – Vervoer en onderwijskosten voor asielzoekerskinderen.